Zastrzeżenie kredytowe to sposób na skuteczne zabezpieczenie się przed wyłudzeniem kredytu na Twoje dane. Od 1 czerwca 2024 roku banki i inne instytucje finansowe sprawdzają, czy numer PESEL nie jest zastrzeżony przed udzieleniem finansowania. Takie zabezpieczenie możesz włączyć za darmo online lub w urzędzie. Dodatkową ochronę daje zastrzeżenie kredytowe w BIK, które działa u wybranych partnerów tego systemu.
Definicja: Rejestr Zastrzeżeń PESEL to centralna, państwowa baza, która pozwala obywatelowi zablokować możliwość zaciągania na jego dane zobowiązań finansowych bez zgody.
Na czym polega zastrzeżenie kredytowe i dlaczego warto je aktywować?
Zastrzeżenie kredytowe to forma ochrony danych osobowych, dzięki której nikt nie zaciągnie kredytu, pożyczki ani nie podpisze umowy leasingowej na Twoje dane bez Twojej zgody. W praktyce działa to tak, że informacja o zastrzeżeniu trafia do systemów, które sprawdzają tożsamość klienta przy składaniu wniosku. Od czerwca 2024 roku banki, firmy pożyczkowe, SKOK-i i notariusze mają obowiązek sprawdzać, czy PESEL klienta nie znajduje się na liście zastrzeżonych. Jeśli mimo wszystko udzielą kredytu, a numer był zastrzeżony, nie będą mogli żądać spłaty od osoby poszkodowanej.
Kto ma obowiązek sprawdzić Rejestr Zastrzeżeń PESEL?
- Banki i SKOK-i przed udzieleniem kredytu.
- Firmy pożyczkowe i leasingowe.
- Notariusze – przed sporządzeniem aktu notarialnego.
- Operatorzy telefonii komórkowej – przy wydawaniu duplikatu karty SIM.
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania skutków kradzieży tożsamości.
Jak działa zastrzeżenie numeru PESEL?
Numer PESEL jest potrzebny do niemal każdej poważniejszej operacji – od założenia konta w banku po zakup sprzętu na raty. Zastrzeżenie numeru PESEL polega na tym, że system blokuje możliwość zawarcia nowych umów kredytowych lub pożyczkowych bez Twojej zgody. Zastrzeżenie trafia do centralnego rejestru, który instytucje muszą sprawdzać przed zawarciem umowy.
Czego NIE blokuje zastrzeżenie numeru PESEL?
- Załatwiania spraw urzędowych.
- Realizacji recept i korzystania z opieki zdrowotnej.
- Założenia konta bankowego bez kredytu.
- Korzystania z posiadanych kart, limitów i kredytów.
- Zawierania umów najmu, pracy lub zakupu usług niekredytowych.
Gdzie i jak zastrzec numer PESEL?
Metoda 1: Przez aplikację mObywatel (online)
- Wejdź na mObywatel.gov.pl lub otwórz aplikację mObywatel.
- Zaloguj się profilem zaufanym, e-dowodem, kwalifikowanym podpisem lub bankowością elektroniczną.
- Wybierz opcję zastrzeżenia numeru PESEL i potwierdź.
Metoda 2: W urzędzie gminy (osobiście)
- Weź ze sobą dowód osobisty lub paszport.
- Wypełnij formularz wniosku.
- Urzędnik wprowadzi zastrzeżenie natychmiast.
Jak cofnąć zastrzeżenie, gdy chcesz wziąć kredyt?
Masz dwie opcje:
- Bezterminowe cofnięcie: odblokowujesz PESEL ręcznie, np. gdy idziesz po kredyt.
- Czasowe cofnięcie: blokada wróci automatycznie po np. 6 godzinach – idealne przy jednorazowych formalnościach.
Przykład: Idziesz do banku po kredyt? Wejdź do aplikacji mObywatel, cofnij zastrzeżenie bezterminowo. Po podpisaniu umowy, aktywuj je ponownie jednym kliknięciem.
Czy cudzoziemiec z numerem PESEL może zastrzec swoje dane?
Tak. Każda osoba posiadająca numer PESEL – niezależnie od obywatelstwa – może aktywować zastrzeżenie w rejestrze państwowym.
Co to jest zastrzeżenie kredytowe w BIK?
Biuro Informacji Kredytowej (BIK) oferuje płatną usługę Alertów. Po jej aktywacji można dodatkowo uruchomić blokadę kredytową. Działa ona u partnerów BIK – jeśli spróbują zawrzeć umowę na Twoje dane, system ją automatycznie zablokuje. Funkcję można wyłączyć i włączyć w każdej chwili przez konto BIK.
Jak włączyć zastrzeżenie kredytowe w BIK?
- Zaloguj się na bik.pl.
- Aktywuj usługę Alerty BIK (płatna).
- Wejdź w „Zastrzeżenia – blokada umów kredytowych” i kliknij „Aktywuj”.
- Blokada działa od razu u partnerów systemu.
Jakie są ograniczenia systemu BIK?
- Działa tylko w instytucjach współpracujących z BIK.
- Nie blokuje marketingu ani SMS-ów reklamowych.
- Nie zastępuje rejestru PESEL – to jedynie jego uzupełnienie.
Czy zastrzeżenie chroni przed każdym wyłudzeniem?
Nie. Jeśli umowa została już zawarta na Twoje dane, samo zastrzeżenie nie unieważni jej. Trzeba wtedy:
- Złożyć zawiadomienie na Policji.
- Powiadomić bank i rozpocząć reklamację.
- Aktywować blokadę PESEL, by zatrzymać kolejne próby.
Jak chronić swoje dane na co dzień?
- Nie podawaj numeru PESEL na nieznanych stronach.
- Nie klikaj w podejrzane linki z e-maili i SMS-ów.
- Korzystaj z aplikacji bankowych tylko na własnym urządzeniu.
- Aktywuj Alerty BIK – system powiadomi Cię o każdej próbie użycia danych.
- Używaj silnych haseł i weryfikacji dwuskładnikowej.
Porównanie: Zastrzeżenie PESEL vs. Zastrzeżenie w BIK
| Cecha | Zastrzeżenie PESEL (Państwowy Rejestr) | Zastrzeżenie Kredytowe w BIK |
|---|---|---|
| Koszt | Całkowicie bezpłatne | Płatne (Alerty BIK) |
| Podstawa prawna | Ustawa, obowiązek sprawdzania | Usługa komercyjna |
| Skuteczność | Pełna (bank traci roszczenie przy błędzie) | Wysoka, ale tylko u partnerów BIK |
| Zakres ochrony | Kredyty, leasing, akty notarialne, duplikaty SIM | Umowy kredytowe u partnerów BIK |
| Sposób aktywacji | mObywatel, urząd gminy | Portal BIK |
| Rekomendacja | Podstawa ochrony | Uzupełnienie i system wczesnego ostrzegania |
Checklista: Twoja Tarcza Antyfraudowa
- [ ] Zastrzegłem PESEL w aplikacji mObywatel
- [ ] Poinformowałem rodzinę i znajomych
- [ ] Włączyłem Alerty BIK
- [ ] Regularnie sprawdzam raport BIK
- [ ] Używam silnych haseł i 2FA
Zastrzeżenie Kredytowe – Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Ile kosztuje zastrzeżenie numeru PESEL?
Usługa jest całkowicie bezpłatna – online i w urzędzie.
Jak szybko działa zastrzeżenie PESEL?
Natychmiast – zmiana widoczna jest w systemie w czasie rzeczywistym.
Czy zastrzeżenie PESEL zablokuje mi konto w banku?
Nie – nadal możesz korzystać z istniejących kont, kart i kredytów.
Co się stanie, jeśli bank udzieli kredytu na zastrzeżony PESEL?
Bank traci prawo do roszczeń – odpowiedzialność ponosi instytucja.
Czy potrzebuję obu – PESEL i BIK?
Tak – PESEL to podstawa, a BIK to dobre uzupełnienie z alertami.
Jak sprawdzić, czy PESEL jest zastrzeżony?
Zaloguj się do aplikacji lub na portal mObywatel.gov.pl – status będzie widoczny.
Zgubiłem dowód. Czy zastrzeżenie wystarczy?
Zastrzeż PESEL i unieważnij dokument tożsamości jak najszybciej.
Autor: Jacek Grudniewski
Ekspert ds. produktów finansowych i pasjonat rynku nieruchomości
Data aktualizacji artykułu: 15 maja 2025 r.
Kontakt przez LinkedIn
https://www.linkedin.com/in/jacekgrudniewski/
Ten artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi profesjonalnej porady finansowej ani prawnej. Prezentowane treści mogą nie wyczerpywać tematu w pełni i nie uwzględniać Twojej indywidualnej sytuacji. Zawsze konsultuj swoje decyzje z licencjonowanym specjalistą, który dostosuje poradę do Twoich potrzeb. Artykuł może zawierać linki partnerskie, z których autor otrzymuje wynagrodzenie bez dodatkowych kosztów dla Ciebie. Pamiętaj, że ostateczne decyzje podejmujesz na własną odpowiedzialność.
