WIBOR zniknie do końca 2027 r., a jego miejsce zajmie POLSTR – nowy wskaźnik referencyjny oparty wyłącznie na rzeczywistych transakcjach. To krok w stronę większej przejrzystości i bezpieczeństwa kredytobiorców. Zmiana odbędzie się automatycznie i bez konieczności podpisywania aneksów.
WIBOR od dekad wpływa na oprocentowanie kredytów i koszty finansowania w Polsce. Jednak ze względu na wadliwą konstrukcję opartą na kwotowaniach banków, wskaźnik ten zostanie całkowicie wycofany. Jego następcą będzie POLSTR, czyli nowoczesny wskaźnik referencyjny oparty na rzeczywistych transakcjach overnight – przełomowy w skali całego rynku.
Dlaczego zmiana WIBOR na POLSTR to więcej niż techniczna reforma?
WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate) to stopa, po jakiej banki deklarowały chęć pożyczania sobie środków. Problem w tym, że faktycznych transakcji dla terminów 3M i 6M było bardzo mało – udział danych rzeczywistych wynosił około 20%, reszta to kwotowania panelistów.
To stwarzało ryzyko konfliktu interesów, braku przejrzystości oraz pozwy sądowe, które – jak ostrzegali eksperci – groziły powtórką z kryzysu frankowego. Reforma była zatem nie tylko modernizacją techniczną, ale strategicznym ruchem państwa, by ograniczyć ryzyko systemowe.
Dlaczego WIRON był fundamentem dla POLSTR?
WIRON był pierwszym wskaźnikiem typu RFR (Risk-Free Rate) wdrażanym w Polsce. Bazował w 100% na transakcjach depozytowych overnight, zgodnie z globalnymi standardami (np. SOFR, €STR). W praktyce okazał się jednak zbyt zmienny i mało przydatny dla kredytów detalicznych.
Wnioski z pilotażu WIRON oraz szerokie konsultacje rynkowe przeprowadzone przez Narodową Grupę Roboczą pozwoliły dopracować metodologię. Tak powstał POLSTR – oparty na tej samej filozofii, ale stabilniejszy, bardziej wiarygodny i dostosowany do potrzeb rynku.
Czym jest POLSTR i dlaczego jest lepszy?
POLSTR (Polish Short Term Rate) to wskaźnik referencyjny typu backward-looking, który odzwierciedla średnią ważoną stóp overnight zrealizowanych transakcji. Nie bazuje na przewidywaniach, tylko na danych, które już miały miejsce. Dzięki temu ogranicza zmienność i poprawia transparentność dla kredytobiorców.
- WIBOR: wycenia oczekiwania co do przyszłych stóp – przypomina prognozę pogody.
- POLSTR: bazuje na zrealizowanych transakcjach – to jak raport z pomiarów, które już miały miejsce.
Jak wygląda proces przejścia?
- 2025: pojawiają się pierwsze produkty finansowe oparte na POLSTR – obligacje, kredyty firmowe.
- 2026: kredyty hipoteczne i gotówkowe w nowym standardzie.
- 2027: automatyczne wygaszenie WIBOR i konwersja istniejących umów ze spreadem korygującym.
Spread będzie wyliczony jako mediana różnic WIBOR–POLSTR z ostatnich 5 lat, co zapewni neutralność ekonomiczną przy przejściu.
Nowe pojęcia w praktyce: co warto wiedzieć?
- Spread korygujący: to stała różnica dodawana do POLSTR przy konwersji, która wyrównuje historyczne różnice między wskaźnikami.
- Klauzule awaryjne: zapisy w umowach, które automatycznie uruchamiają przejście na POLSTR w razie wycofania WIBOR.
Co ta zmiana oznacza w praktyce?
…dla obecnych kredytobiorców ze zmienną stopą?
Nie musisz podpisywać aneksów. Zmiana wskaźnika nastąpi automatycznie, a spread korygujący sprawi, że rata pozostanie stabilna.
…dla osób planujących nowy kredyt?
Nowe oferty będą oparte na POLSTR bez doliczania spreadu korygującego. To oznacza potencjalnie niższe oprocentowanie i bardziej przewidywalne raty.
…dla przedsiębiorców i inwestorów?
Wprowadzenie POLSTR wymusi aktualizację dokumentacji finansowej i umów. Ale jednocześnie otworzy nowe możliwości zarządzania ryzykiem stopy procentowej.
Porównanie WIBOR vs POLSTR
| Cecha | WIBOR | POLSTR |
|---|---|---|
| Typ stopy | Forward-looking (terminowa) | Backward-looking (składana) |
| Podstawa kalkulacji | Deklaracje banków | Transakcje overnight |
| Główne ryzyko | Konflikt interesów | Ryzyko bazy |
| Zmienność | Wysoka | Umiarkowana |
| Transparentność | Niska | Wysoka |
| Zgodność z RFR | Nie | Tak |
| Data publikacji | 11:00 każdego dnia | codziennie |
Jak powstaje POLSTR? (infografika tekstowa)
[ RYNEK DEPOZYTÓW → Transakcje overnight ]
↓
Filtrowanie danych (odrzucenie outliers)
↓
Próba min. 3 podmiotów + wolumen ≥1 mld zł
↓
Ograniczenie udziału jednej instytucji do 75 %
↓
Obliczenie średniej ważonej
↓
Publikacja wskaźnika
(druga połowa 2025: ON, 1M, 3M, 6M)
Case study: wzrost raty przez WIBOR
Pani Magdalena z Krakowa wzięła w 2021 r. kredyt na 420 000 zł. WIBOR wynosił 0,25%, rata ok. 1 650 zł. Gdy w 2023 r. WIBOR wzrósł do 7,15%, rata podwoiła się do 3 300 zł. POLSTR może ograniczyć takie skoki, ponieważ opiera się na stawkach overnight.
FAQ – najczęściej zadawane pytania na temat wskaźników
Co to jest POLSTR?
To nowy, bardziej przejrzysty wskaźnik referencyjny oparty na transakcjach overnight. Zastępuje WIBOR w kredytach i finansach.
Kiedy POLSTR zastąpi WIBOR?
Stopniowo w latach 2025–2026. Do końca 2027 r. WIBOR zniknie całkowicie z rynku.
Czy rata mojego kredytu się zmieni?
Nieznacznie; zastosowany zostanie spread korygujący, aby zachować równowagę ekonomiczną.
Czy muszę podpisać aneks do umowy?
Nie, przejście nastąpi automatycznie na podstawie klauzul awaryjnych i przepisów prawa.
Czy nowe kredyty na POLSTR będą tańsze?
Tak, brak spreadu korygującego sprawia, że nowe oferty mogą mieć niższe oprocentowanie.
Kto odpowiada za POLSTR?
GPW Benchmark S.A. pod nadzorem KNF i Narodowej Grupy Roboczej.
Co to jest spread korygujący?
To stała wartość dodana do POLSTR przy konwersji umów. Zapewnia stabilność rat i neutralność zmiany.
Autor: Jacek Grudniewski
Ekspert ds. produktów finansowych i pasjonat rynku nieruchomości
Data aktualizacji artykułu: 15 lipca 2025 r.
Kontakt przez LinkedIn:
https://www.linkedin.com/in/jacekgrudniewski/
Ten artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi profesjonalnej porady finansowej ani prawnej. Prezentowane treści mogą nie wyczerpywać tematu w pełni i nie uwzględniać Twojej indywidualnej sytuacji. Zawsze konsultuj swoje decyzje z licencjonowanym specjalistą, który dostosuje poradę do Twoich potrzeb. Artykuł może zawierać linki partnerskie, z których autor otrzymuje wynagrodzenie bez dodatkowych kosztów dla Ciebie. Pamiętaj, że ostateczne decyzje podejmujesz na własną odpowiedzialność.
